اين ماجرا اما تنها بخشي از تغيير شيوه عربستان در هفته‌هاي اخير به‌حساب مي‌آيد كه هر روز نشانه‌هاي بيشتري از آن ديده مي‌شود. سلمان بن عبدالعزيز و محمد بن سلمان، پسر و وليعهدش از زماني كه قدرت را به‌دست گرفته‌اند كارنامه درخشاني نداشته و در مسائل مختلف منطقه طعم تلخ شكست و عقب‌نشيني از مواضع را چشيده‌اند.
شايد همين مسئله باعث شده تا مقام‌هاي عربستان هر چند اهداف قبلي و هميشگي سياست‌هاي خود را حفظ كرده‌اند اما رويكردهاي جديدي را در پيش بگيرند. به‌تازگي ايميل‌هايي افشا شد كه نشان مي‌داد محمدبن سلمان كه اكنون عملا قدرت را در عربستان در اختيار دارد پس از 2سال جنگ بي‌حاصل در تلاش فراوان براي خروج از مهلكه يمن است.
اين اطلاعات از ايميل‌هاي هك شده يوسف العتيبه، سفير امارات در واشنگتن به مارتين اينديك، سفير سابق آمريكا در فلسطين اشغالي و استفان هادلي، مشاور اسبق امنيت ملي آمريكا به‌دست آمد. در يكي از ايميل‌ها اينديك به صراحت مي‌گويد: او(محمد بن سلمان) به من و استيو هادلي با صراحت كامل گفت كه مي‌خواهد از يمن خارج شود و با تعاملات ايران با آمريكا تا جايي كه قبلا هماهنگ شوند و اهداف آنها روشن باشد، مشكلي ندارد.
محمد بن سلمان شخصا حملات به يمن را آغاز كرد و مسئوليت مستقيم اين عمليات را كه با انتقادهاي بين‌المللي همراه بود بر عهده داشت. اكنون بي‌نتيجه بودن اين عمليات محمد بن سلمان را كه اطرافيانش او را سياستمداري عملگرا توصيف مي‌كنند وادار كرده تا او به‌دنبال پايان اين مسئله باشد.
- نزديك شدن به عراق با شكست در يمن
ديدار اخير مقتدي صدر از عربستان سعودي و استقبال گرم از وي براي بسياري از دنبال‌كنندگان اخبار عراق و منطقه شگفت‌انگيز بود. عربستان زير سايه مشكلات مختلف منطقه‌اي ازجمله ناكامي در يمن خواهان نزديكي با عراق و تنش‌زدايي در روابط با اين كشور است. عربستان به روشني سياست متفاوتي نسبت به گذشته در رابطه با عراق اتخاذ كرده كه در افتتاح سفارت و سفرهاي رسمي دوسويه و گسترش روابط اقتصادي ديده مي‌شود. روز گذشته در تغيير ديگري در اين روند رسانه‌هاي عربستان اعلام كردند كه گذرگاه «عرعر» ميان عراق و عربستان پس از ۲۷ سال بازگشايي مي‌شود.
همچنين براساس گزارش‌هاي منتشر شده سعودي‌ها قصد سرمايه‌گذاري ۱۰ ميليون دلاري براي بازسازي عراق ازجمله در مناطق شيعه‌نشين را دارند. عربستان همچنين به‌تازگي از تشكيل شوراي هماهنگي ميان عراق و عربستان خبر داده است. عربستان در پشت اين تغيير رفتار تلاش مي‌كند از تنش‌هاي منطقه بدون امتيازدهي‌هاي ملموس بكاهد.
- تغيير رفتار در مقابل ايران
به‌تازگي قاسم الاعرجي، وزير كشور عراق در سفر به تهران اعلام كرد كه عربستان از بغداد خواسته در كاهش تنش ميان ايران و عربستان ميانجيگري كند. هر چند مقام‌هاي عربستان خواسته‌اند با تكذيب اين مسئله عقب‌نشيني خود از رفتارهاي گذشته را پنهان كنند اما بسياري اعتقاد دارند كه عربستان با وجود ثابت ماندن اهدافش رويكرد جديدي را حداقل در مقطع زماني كنوني در پيش گرفته است.
هافينگتون‌پست چندي پيش در گزارشي به نقل از منابع نزديك به عربستان و امارات اعلام كرد كه اين دو كشور در تلاش هستند تا با در پيش گرفتن رويكرد جديد نسبت به ايران تنش‌ها در منطقه را كاهش دهند. بخشي از اين مسئله به‌خاطر نا‌اميدي از ترامپ و اطرافيانش است.
عربستاني‌ها اين رؤيا را داشتند كه ترامپ با توجه به شعارهايش بتواند خيلي سريع برجام را كه رياض دل‌خوشي از آن ندارد به قول خودش پاره كند. اما رخ ندادن اين مسئله و باقي ماندن شعارهاي ترامپ در حد حرف و همچنين دوبار تأييد پايبندي ايران به برجام از سوي دولت جديد آمريكا باعث شد تا عربستان از رئيس‌جمهور جديد هم نا‌اميد شود.
علاوه بر اين با كوتاه نيامدن قطر در بحران به‌وجود آمده در خليج‌فارس عملا عربستان و متحدانش مجبور به عقب‌نشيني از خواسته‌هاي اوليه خود شدند و ايران نقش مهمي در اين زمينه داشت. اما نبايد فراموش كرد كه خصومت و رقابت ديرينه عربستان با ايران همچنان پابرجاست. اسنادي كه ويكي‌‌ليكس چند سال قبل افشا كرد نشان مي‌داد كه در زمان پادشاهي عبدالله هم عربستان از آمريكا درباره ايران اين درخواست را داشت كه سر مار را قطع كنيد!
- تغيير سياست درباره سوريه
مقام‌هاي عربستان در تمامي سال‌هاي گذشته با حمايت از گروه‌هاي افراطي حاضر در سوريه به‌دنبال تغيير رژيم در اين كشور بودند. به‌تازگي افشا شد كه عادل الجبير، وزير خارجه عربستان در نامه‌اي به هيأت عالي مذاكره‌كننده مخالفان سوريه (مقيم رياض) اعلام كرده كه واقعيت سوريه نشان مي‌دهد كناره‌گيري بشار اسد از قدرت در زمان فعلي، غيرممكن است و بايد درباره مدت حضورش بحث شود.
هر چند مقام‌هاي عربستان باز هم مانند موارد ديگر اين مسئله را تكذيب كرده‌اند اما واقعيت‌هاي ميداني در اين رابطه دروغ نمي‌گويند. دولت سوريه طي 2ماه گذشته مناطق تحت كنترل خود را ۲.۵ برابر كرده است و پيروزي‌هاي چشمگير ارتش سوريه و نيروهاي مقاومت در مناطق راهبردي سوريه اميدي مانند گذشته براي عربستان باقي نگذاشته است. در اين ميان عربستان مجبور به اتخاذ رويكرد جديدي نسبت به سوريه شده است.
- بازگشايي گذرگاه ميان عراق و عربستان پس از ۲۷سال
عربستان سعودي قصد دارد پس از ۲۷ سال گذرگاه عرعر با عراق را بازگشايي كند. اين گذرگاه از سال ۱۹۹۰ و از زمان اشغال كويت توسط رژيم سابق عراق بسته بود.مقام‌هاي عربستان و عراق اعلام كرده‌اند كه اين گذرگاه به‌زودي نقش مهمي در مبادلات كالا ميان 2كشور خواهد داشت.
نظر شما